مطالعات عراق

هدف از تأسیس  میان‌رشتة مطالعات عراق شناخت جنبه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی کشور عراق است و تلاش شده است برای کار و پژوهش در نهادها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی در عرصه‌های ملی و بین‌المللی نیروی متخصص در این حوزه تربیت شود.

در واقع، ضرورت تأسیس این رشته، به نسبت دو کشور ایران و عراق با یکدیگر و عمق و گسترة روابط این دو کشور بازمی‌گردد، زیرا عراق از جمله همسایه‌های مهمی است که ایران طولانی‌ترین مرز خشکی را با آن داراست و به‌تبع آن، همواره اشتراک‌ها، مناسبات و روابط اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، و به‌خصوص فرهنگی و مذهبی چشمگیری با هم داشته و دارند. از جملۀ اشتراک‌های مذهبی و فرهنگی که روابط این دو کشور را بیش از پیش برجسته کرده، وجود مذهب شیعه در این دو کشور و وجود عتبات عالیات در کشور عراق و شهرهای مقدس در کشور ایران است. بنابراین، برای ایجاد روابط مفید و هدف‌مند، بررسی این کشور در جنبه‌های مختلف ضروری است.

همچنین، عراق از جمله کشورهای منطقة خاورمیانه است که همواره مرکز تحولات گوناگون بوده است. امروزه نیز با توجه به مسائل داخلی و بین‌المللی و جنگ، تحولات جدیدی را تجربه می‌کند که نمی‌توان تأثیرات این موضوع را بر همسایگان این کشور، از جمله ایران، نادیده گرفت. بنابراین، با شناخت و مطالعة این کشور در ابعاد وسیع، همچنین آشنايي با جريان‌هاي سياسي و روند حکومت‌مداري در آن کشور، می‌توان کمک شاياني به روند تصميم‌گيري در جمهوري اسلامي ايران کرد.

امید است دانش‌آموختگان با فراگیری این رشته، علاوه‌بر توانایی انجام امور اجرایی در حوزه‌های مختلف عراق‌شناسی، قادر باشند به تحقیق و کار کارشناسی و مطالعة علمی در این حوزه بپردازند.

اهداف

1. تربيت نيروي متخصص و آگاه براي فعاليت در سازمان‌ها و نهادهاي فرهنگي، اجتماعي و سياسي در داخل و خارج کشور
2. توسعه و تقويت پژوهش‌هاي فرهنگي، اجتماعي و سياسي، همچنين افزايش آگاهي در رابطه با کشور عراق
3. ترويج اطلاعات عمومي دربارة فرهنگ و سياست عراق
4. ساماندهي تحقيقات بر مبناي نيازهاي راهبردي كشور
5. تنظیم گزارش و برگزاری سمينار و مجموعه‌هاي علمي برای مراجع ذي‌ربط

 

توانایی‌ها و قابلیت‌های دانش آموختگان

1. تصدی فعالیت‌های رایزنی‌‌های فرهنگی ایران در خارج از کشور
2. تصدی فعالیت‌های سیاسی و اقتصادی ایران در خارج از کشور
3. تصدی فعالیت ارتباطات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در سطح بین‌المللی
4. پژوهش در مسائل سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بین‌المللی در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی کشور
5. تدریس دروس مربوط به مطالعات کشور عراق در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی کشور

طول دوره و شکل انجام آموزش

طول دوره بر اساس مصوبات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری عبارت از حداکثر مدتي است که دانشجويان بايد دروس تعيين‌شده در اين دوره را، شامل پايان‌نامه، بر اساس ضوابط مربوط به پايان برسانند. بر اين اساس متوسط دورۀ تحصيلي در این رشته ۲ سال و حداکثر ۳ سال پيش‌بيني شده‌است. واحدهاي هر نيم‌سال حداقل ۹ واحد است و دروس به‌صورت ترمي- واحدي برگزار می‌شود. هر واحد درسی نظري در ۱۶ ساعت و هر واحد درسی عملي ۳۲ ساعت است.

تعداد و نوع واحدهای درسی

دانشجويان دورة کارشناسي‌ارشد میان‌رشته‌ای مطالعات عراق علاوه‌بر دروس کمبود مورد نظر، ملزم به گذراندن ۳۲ واحد درسي و تحقيقاتي به شرح زيرند :

الف) ۲۸ واحد درسی

ب) ۴ واحد پايان نامه

لازم است در نیم‌سال نخست تحصیلی سه درس (۶ واحد) مبانی جامعه‌شناسی، مبانی علم اقتصاد و مبانی علم سیاست و در نیم‌سال دوم تحصیلی نیز سه درس (۶ واحد) از یکی از سه گراش اقتصاد (آمار مقدماتی، اقتصاد توسعه، و اقتصاد بین‌الملل)، علوم سیاسی (اصول روابط بین‌الملل، حقوق سازمان‌های بین‌المللی، و مبانی ژئوپلتیک)، و جامعه‌شناسی و فرهنگ (مبانی جمعیت‌شناسی، مبانی ارتباطات جمعی، و ارتباطات و فرهنگ) اخذ شود.

جدول ۱- دروس جبرانی

شمارة درس	نام درس	تعداد واحد		تعداد ساعت		پیش‌نیاز
		نظری	عملی	نظری	عملی
۰۰۷-۰۹-۶۵	کارگاه پژوهش در روابط بین‌الملل	۲		۳۲		–
۰۰۸-۰۹-۶۵	سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران	۲		۳۲		–
۰۰۹-۰۹-۶۵	نظریه‌های سیاست خارجی	۲		۳۲		–
۰۳۱-۰۹-۶۵	خواندن و درک مفاهیم زبان عربی	۲		۳۲		–
۰۵۰-۰۹-۶۵	مبانی علم سیاست	۲		۳۲		–
۰۵۴-۰۹-۶۵	مبانی جامعه‌شناسی	۲		۳۲		–
۰۷۲-۰۹-۶۵	مبانی علم اقتصاد	۲		۳۲		–

جدول ۲- دروس اصلی

شمارة درس	نام درس	تعداد واحد		تعداد ساعت		پیش‌نیاز
		نظری	عملی	نظری	عملی
۰۰۶-۰۸-۶۵	سیاست بین‌الملل	۲		۳۲		–
۰۵۱-۰۹-۶۵	روش تحقیق	۲		۳۲		–
۰۵۲-۰۹-۶۵	تاریخ عراق	۲		۳۲		–
۰۵۳-۰۹-۶۵	حقوق اساسی عراق قبل و بعد از اشغال	۲		۳۲		–
۰۵۵-۰۹-۶۵	جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیکی عراق	۲		۳۲		–
۰۵۶-۰۹-۶۵	سیاست خارجی عراق	۲		۳۲		–
۰۵۸-۰۹-۶۵	روابط سیاسی ایران و عراق	۲		۳۲		–
۰۶۰-۰۹-۶۵	اقتصاد عراق	۲		۳۲		–

جدول ۳- دروس اختیاری

شمارة درس	نام درس	تعداد واحد		تعداد ساعت		پیش‌نیاز
		نظری	عملی	نظری	عملی
۰۱۱-۰۹-۶۵	اقتصاد سیاسی بین‌الملل	۲		۳۲
۰۵۷-۰۹-۶۵	روابط اقتصادی و فرهنگی ایران و عراق	۲		۳۲		–
۰۵۹-۰۹-۶۵	قوم‌شناسی عراق و ساختار قبیله‌ای	۲		۳۲		–
۰۶۱-۰۹-۶۵	ادبیات عرب ۱	۲		۳۲		–
۰۶۲-۰۹-۶۵	ادبیات عرب ۲	۲		۳۲		–
۰۶۳-۰۹-۶۵	فرهنگ‌شناسی عراق	۲		۳۲		–
۰۶۴-۰۹-۶۵	عراق بعد از اشغال	۲		۳۲		–
۰۶۵-۰۹-۶۵	صدام حسین و حزب بعث	۲		۳۲		–
۰۶۶-۰۹-۶۵	نظام آموزش و آموزش عالی در عراق	۲		۳۲		–
۰۶۷-۰۹-۶۵	رابطة عراق و غرب با تأکید بر آمریکا	۲		۳۲		–
۰۶۸-۰۹-۶۵	انرژی در عراق	۲		۳۲		–
۰۶۹-۰۹-۶۵	روابط عراق و جهان عرب	۲		۳۲		–
۰۷۰-۰۹-۶۵	قانون اساسی و ساختارهای رسمی و غیررسمی قدرت	۲		۳۲		–
۰۷۱-۰۹-۶۵	سمینار	۲		۳۲		–